Kireçlenme ya da tıp dilindeki adıyla osteoartrit, sık görülen kronik bir eklem hastalığıdır. Dejeneratif artrit ve dejeneratif eklem hastalığı olarak da adlandırılır.
Kıkırdak Dejenerasyonu Nedir? Sorusunu ele aldığımız içeriğimize bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.
Kireçlenme Nedir?
Kronik bir eklem hastalığı olarak tanımlanan osteoartrit, kıkırdak doku, eklem ve kemikleri etkiler. Eklem, iki kemiğin bir araya geldiği yerdir. Kıkırdak ise kemiklerin uçlarını kaplayan koruyucu dokudur. Kireçlenme hastalığı, bu kıkırdak dokunun belirli nedenlerle aşınması ve yıpranması ile ortaya çıkar.
Kireçlenme, eklem kıkırdağının kendi kendini onaramamasıyla uğradığı hasarın sonucudur. Eklemlerdeki kıkırdak dokunun hasarı ile kıkırdak parçalanır, eklemi oluşturan kemikler birbirine sürtmeye başlar. Bu durum eklemlerde sertlik oluşması, ağrı, eklemlerden ses gelmesi gibi belirtilerle kendini gösterir. İlerlemiş bir osteoartrit hastalığında, hastanın hareket kabiliyetleri kısıtlanabilir. Kronikleşen ağrıların seyri, egzersiz alışkanlıklarından günlük yaşama kadar pek çok şeyi olumsuz yönde etkiler ve hastaların yaşam kalitesini düşürür.
Osteoartrit hastalığı, teorik olarak tüm eklemlerde görülebilir. En çok etkilenen eklemler; diz, kalça, bel, ayak bileği ve el parmak eklemleridir. Kireçlenme görülen eklemlerde belirtiler zamanla gelişir ve ağırlaşabilir. En sık görülen belirtiler; ağrı, sertleşme, şişlik, hassasiyet, hareket kabiliyetinde ve esneklikte azalma, eklemlerden gelen seslerdir.
Kireçlenme Kimlerde Görülür ve Ne Zaman Ortaya Çıkar?
Normal yaşamın bir parçası olarak, eklemler sürekli hafif düzeyde hasara maruz kalır. Çoğu durumda, vücut hasarın kendisini onarır ve herhangi bir semptomla karşılaşılmaz. Ancak osteoartritte, kemiklerin uçlarındaki koruyucu kıkırdak yapı parçalanır, ağrı, şişlik ve eklemin hareketinde sorunlara neden olur.
Osteoartrit tanısı, bir doktor tarafından semptomların değerlendirilmesi, fiziksel muayene, röntgen ve laboratuvar testleri neticesiyle konur.
Kireçlenme nedenlerinin başında yaş faktörü gelir. Genellikle 40 yaşından sonra ortaya çıkar. Yaşla birlikte kaslar zayıflar, eklemler yıpranır, hareket azalır ve kemik yoğunluğunda kayıplar yaşanır. Tüm bu değişiklikler kireçlenme görülme riskini arttırır.
Travma sonrası eklemin aşırı kullanımı da kireçlenme nedenleri arasında yer alır. Herhangi bir nedenle eklem yaralanması sonrasında tam anlamıyla iyileşme görülmeden eklemin kullanılmaya başlanması osteoartrite neden olabilir.
Osteoartrit hastalığında risk faktörlerinden biri de cinsiyettir. Menopoz sonrası yaşanan hormonal değişiklikler nedeniyle kadınlarda kireçlenme daha çok görülmektedir. Bir diğer neden de birçok hastalıkta olduğu gibi kalıtımsal yatkınlık olmasıdır. Kesin anlaşılamamakla birlikte yakın zamanda tanımlanan kollajen ve kıkırdak matriks gen mutasyonlarının osteoartrit gelişiminde rolü olabileceği düşünülmektedir. (Kaynak: Prof. Dr. Aşkın Ateş Romatoloji Bilim Dalı- Osteoartrit Sunumu)
Çağın sağlık sorunlarından biri olarak kabul edilen obezite ya da aşırı kilo, kireçlenme riskini arttırır. Eklemlere binen yük ne kadar artarsa kıkırdak hasarının gerçekleşme ihtimali de o ölçüde artar.
Hareketsiz bir yaşam tarzı da kireçlenmenin nedenleri arasında yer alır. Aşırı kullanımın eklemlere zarar vermesi kadar yeterince çalıştırılmayan eklem ve kaslar da eklem hastalıklarında risk faktörlerinden birini oluşturur. Kasların güçlendirilmesi için düzenli, hafif ve orta yoğunluklu egzersizlerin yapılması önerilir. Düzenli egzersiz, fazla kiloların verilmesi gibi yaşam tarzı değişiklikleri kireçlenme şikâyetlerinin azalmasını sağlar.
Kireçlenme Önlenebilir Mi?
Kireçlenme tamamen önlenebilen bir hastalık değildir. Yaşam tarzı değişiklikleri ve travmadan kaçınmak osteoartritin başlangıcını erteleyebilir. En önemlisi fiziksel olarak aktif olmak, kilo almamak, kasların güçlendirilmesi, eklem ve kıkırdak sağlığının desteklenmesi ile kireçlenme riskini en aza indirmek mümkündür. Tüm bu hususlara özen göstermek; riskin azaltılmasının yanı sıra mevcut osteoartrit semptomlarının da azaltılması, yaşam kalitesinin arttırılması anlamına gelir.
Eklem Ağrıları Olanlar İçin Seyahat İpuçları konusunu ele aldığımız içeriğimize bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.
Kaynak:
https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/kireclenme/
https://www.cdc.gov/arthritis/basics/osteoarthritis.htm
Prof. Dr. Aşkın Ateş Romatoloji Bilim Dalı- Osteoartrit Sunum Dosyası – https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjy04HSvuj0AhXYS_EDHXglBdAQFnoECAoQAQ&url=https%3A%2F%2Facikders.ankara.edu.tr%2Fmod%2Fresource%2Fview.php%3Fid%3D54919&usg=AOvVaw1GCF28tHli9opw2waAziSZ
