Kökeni Yunanca “glu” yani tutkal anlamına gelen kolajen, cilde esneklik kazandıran en önemli yapısal proteinlerden biridir. Cilt için önemi oldukça büyük olan bu protein, vücutta bulunan bir proteindir ve birbiri üzerine sarılmış olan üç zincirden meydana gelir. Uzun kolajen lifleri tüm cilt boyunca yapısal bir iskele oluşturur. Bu da cildin daha sıkı ve canlı görünmesini sağlar. Fakat bireyler yaş aldıkça vücuttaki kolajen miktarı da azalmaya başlar. Yaşın ilerlemesiyle birlikte vücutta gözlemlenen kırışıklıklar ve sarkmalar çoğu kişinin korkulu rüyası haline gelir!
Peki kolajen tam olarak nedir, neden önemlidir? Bu yazımızda konuyla ilgili merak edilen soruları yanıtlıyoruz.
Kolajen Nedir, Ne İşe Yarar?
İnsan vücudunda en çok bulunan protein olan kolajen, vücudun temel yapı taşları arasında yer alır. Tıpkı Yunancadaki anlamı gibi tutkal görevi görerek dokuları bir arada tutar. Kolajenin vücut için asıl işlevi ise bağ dokuyu güçlendirmesi, cilt bariyerinde dayanıklılık, sıkılık ve esneklik sağlaması olarak tanımlanabilir. Hemen her doku ve organda bulunan kolajen vücudun yapısal bütünlüğünü bir arada, dinç ve sağlıklı tutar.
İnsan vücudunda farklı tipte otuza yakın kolajen molekülü yer alır. Bunlar arasında en önemlileri dört ayrı tipte incelenir. Vücudumuzda yer alan kolajenin yaklaşık %90’ı Tip 1 kolajen olarak isimlendirilir. Bu tip kolajen, sıkıca demetlenmiş iplikçik yapısındadır. Tip 1 kolajen tendon, deri, kemik, fibröz kıkırdak ve diş yapısının oluşmasında etkin bir rol oynar. Tip 2 kolajen; kıkırdaklarda ve eklemlerde, Tip 3 kolajen; kaslar ve organlarda, Tip 4 kolajen ise deri katmanlarında bulunur.
Kolajen Kaybını Hızlandıran Faktörler
Hava kirliliğine maruz kalmak, doğal yaşlanma süreci gibi nedenler kolajen kaybını hızlandıran en önemli faktörler arasında bulunur. Tüm bunlar kontrolümüz dışında gerçekleşse de yaşam tarzı seçimleri de kolajen kaybını hızlandırabilir. Sağlıksız beslenme, düzensiz uyku, sigara kullanımı, fazla şeker tüketimi ve güneş ışınlarına uzun süre maruz kalmak vücuttaki kolajen miktarını azaltır.
“Kolajen Üretimini Destekleyen Gıdalar” içeriğimizi okudunuz mu?
Kolajen Hangi Besinlerde Bulunur?
Kolajen hakkında en merak edilen sorulardan biri de bu proteinin hangi besinlerde bulunduğudur. Vücut, glisin ve prolin isimli iki aminoasidi birleştirerek kolajen üretir. Bu amino asitler; süt ürünleri, yumurta, sarımsak, kaju, avokado, fasulye, soya, kemik suyu, kırmızı asit, balık ve kemik iliğinde bol miktarda bulunur. Öte yandan kırmızı renkli meyve ve sebzeler de içerdikleri güçlü antioksidan ile kolajen üretimini artırırlar. Özellikle domates ve çilek bu besinlerin başında gelir.
Kolajenin Önemi ve Hayatımızdaki Yeri Nedir?
İnsan vücudu belirli bir yaşa kadar doğal olarak kolajen üretimini devam ettirse de belirli bir yaştan sonra kolajen eksikliği sıklıkla görülebilir. Sağlıklı bir cilt ve kemik dayanıklılığı için kolajenin hayatımızdaki yeri oldukça önemlidir.
Kolajen, kıkırdak üretimini uyarmaya yardım eden bir proteindir. Kıkırdak, kemiklerin eklemde yer alan uç kısımlarında yer alır ve kemikleri aşınma durumuna karşı muhafaza eder. Eklemlerin esnek bir biçimde ve rahatça hareket etmesini sağlayan kolajen, yaşlanmayla birlikte yeterince karşılanmaz ve vücutta azalma gösterir. Bu da çeşitli eklem sorunlarına yol açabilir.
Kolajenin bir diğer önemi cildin nem dengesini düzenlemesi ve cilt esnekliğini artırmasıdır. Kolajen eksikliğinde; cilt esnekliğini kaybetmeye başlar. Bu da kırışıklık ve ince çizgiler gibi yaşlanma belirtilerinin ortaya çıkmasına yol açar. Özetlemek gerekirse; doku ve organlarda bulunan otuza yakın farklı tip kolajen, vücudun yapısal ve işlevsel özelliklerini korumada hayati bir rol üstlenir. Her farklı tip kolajen, ayrı görevleriyle ama bir arada uyum içinde çalışarak vücudun sağlıklı kalmasına yardımcı olur.
Kaynak:
https://www.healthline.com/nutrition/collagen-benefits
https://ingredientsecret.com/skin-care/the-importance-of-collagen-for-skin/
